Khám Phá Vải Không Dệt Là Gì? Chất Liệu Được Sử Dụng Phổ Biến Hiện Nay

Vải không dệt là một trong những chất liệu hiện đại đang được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực từ y tế, may mặc đến công nghiệp. Khác với các loại vải truyền thống, vải không dệt được sản xuất bằng công nghệ ép hoặc liên kết sợi mà không qua quá trình dệt hay đan. Vậy chính xác vải không dệt là gì, có đặc điểm ra sao và được sử dụng như thế nào trong đời sống? Cùng Routine khám phá ngay bên dưới! 

1. Vải không dệt là gì? 

Vải không dệt (non-woven fabric) là dòng vật liệu được sản xuất theo phương pháp hiện đại, không sử dụng kỹ thuật dệt thoi truyền thống. Loại vải này được cấu thành từ các hạt nhựa tổng hợp kết hợp với một số phụ gia. Sau đó được liên kết thông qua chất kết dính hoặc tác động của nhiệt độ và áp suất cơ học để tạo thành sợi.

Thành phần của vải không dệt bao gồm các loại vải tái chế được phối trộn theo tỷ lệ hợp lý, dựa trên các nghiên cứu kỹ thuật chính xác. Nhờ khả năng tái chế sau sử dụng và không gây hại cho môi trường, chất liệu ngày càng được ưa chuộng và ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực của đời sống.

>> Xem thêm: Textile Là Gì? Tìm Hiểu Từ A Đến Z Về Vải Textile

Vải không dệt được tạo nên từ việc kết hợp các hạt polypropylene cùng một số thành phần phụ khác (Nguồn: Internet)

2. Đặc điểm và nguồn gốc vải không dệt 

Sự ra đời của vải không dệt bắt nguồn từ một tình huống đặc biệt xảy ra trong môi trường sa mạc khắc nghiệt. Để giảm đau và bảo vệ bàn chân khỏi bị thương, họ đã lót những búi len vào trong dép. Dưới tác động của nhiệt độ cao, độ ẩm và áp lực cơ thể khi di chuyển, các sợi len tự nhiên kết dính với nhau, tạo thành một lớp vật liệu mềm mại và có kết cấu tương tự vải. 

Vào thế kỷ 19, khi kỹ sư dệt may Garnett đến từ Anh đã nhận ra tiềm năng từ phần lớn chất xơ bị lãng phí trong quá trình sản xuất vải. Ông đã phát minh ra một thiết bị giúp cắt nhỏ chất xơ thành sợi và tận dụng chúng làm ruột gối. Sau này, nhờ sự kết hợp giữa sợi và chất kết dính, công nghệ sản xuất vải không dệt chính thức hình thành và phát triển. 

3. Ưu và nhược điểm của vải không dệt 

Những ưu điểm và nhược điểm nổi bật của loại vải không dệt gồm có: 

3.1. Ưu điểm 

• Khả năng chịu lực vượt trội: Với cấu trúc từ các hạt nhựa tổng hợp, vải không dệt sở hữu độ bền cao, chịu được tải trọng lớn. Một chiếc túi làm từ vải không dệt có thể đựng tới 10kg mà vẫn chắc chắn. 
• Tính phân hủy sinh học: Thành phần cấu tạo an toàn và có khả năng phân rã sinh học giúp vải không dệt trở thành chất liệu thân thiện với hệ sinh thái. Khi được chôn lấp dưới đất, vải sẽ bắt đầu phân hủy khoảng 60% trọng lượng trong hai năm đầu tiên và tiếp tục tiêu biến hoàn toàn sau từ 5 đến 7 năm. 
• Chi phí sản xuất hợp lý: Do quy trình tạo vải không dệt không yêu cầu nhiều công đoạn xử lý, chi phí sản xuất ở mức tương đối thấp, nên giá thành phẩm cũng hợp lý, dễ tiếp cận. 
• Độ đồng đều màu sắc cao: Màu sắc của vải không dệt được kiểm soát ngay từ giai đoạn sản xuất nhờ việc tích hợp hạt Polypropylene có chức năng tạo màu. Việc này loại bỏ nhu cầu nhuộm riêng, giúp các sản phẩm đạt độ đều màu cao và có thể tùy chỉnh dễ dàng theo yêu cầu thẩm mỹ. 
• Bề mặt thân thiện cho in ấn: Với kết cấu mịn và ổn định, bề mặt của vải không dệt lý tưởng để in logo, thông điệp hoặc hình ảnh quảng bá, vừa gia tăng độ nhận diện thương hiệu, vừa thể hiện trách nhiệm môi trường. 

3.2. Nhược điểm 

Vải không dệt lại không phải là lựa chọn tối ưu trong điều kiện ẩm ướt hoặc cần bảo quản dài hạn. Khả năng thấm nước khiến vải dễ bị suy giảm độ bền và biến dạng khi tiếp xúc lâu với độ ẩm cao.  

Ngoài ra, đặc tính tự phân hủy sinh học tuy thân thiện môi trường nhưng lại giới hạn thời gian sử dụng. Do đó, người tiêu dùng nên xem xét kỹ mục đích sử dụng trước khi quyết định lựa chọn sản phẩm làm từ loại vải này.

Vải không dệt có ưu điểm cho ra được nhiều màu sắc khác nhau (Nguồn: Internet)

4. Quy trình sản xuất vải không dệt 

Quy trình sản xuất vải không dệt đạt chuẩn được thực hiện khá đơn giản với nguyên liệu như sợi công nghiệp giấy, sợi công nghiệp dệt và filament. Các bước chính để tạo nên sản phẩm cuối cùng được thực hiện như sau: 

• Bước 1 - Tạo màng vải: Áp dụng các phương pháp như khí, nước, spunbond (SB), meltblown (MB) hoặc kéo màng tốc độ cao để hình thành lớp màng vải. 
• Bước 2 - Xếp lớp sợi: Các sợi tổng hợp được xếp chồng và kéo dãn, sau đó trộn và uốn để tạo nên lớp màng sợi hoàn chỉnh. 
• Bước 3 - Liên kết sợi: Sử dụng kỹ thuật như xuyên kim, hóa chất, thủy lực, sóng siêu âm, kết dính nhiệt... để liên kết các lớp sợi với nhau. 
• Bước 4 - Hoàn thiện: Vải được xử lý bề mặt, tráng phủ, in ấn hoặc cán mỏng tùy theo yêu cầu sử dụng. 

Quy trình sản xuất vải không dệt khá đơn giản, nhanh chóng (Nguồn: Internet)

5. Các loại vải không dệt phổ biến 

Vải không dệt có nhiều dòng sản phẩm khác nhau dựa vào nguyên liệu và phương pháp sản xuất. Các loại vải không dệt phổ biến hiện nay bao gồm: 

• Vải không dệt Spunlace: Được tạo ra từ sự kết hợp giữa tấm polyme, các sợi ngắn và filament qua quy trình cán nóng, kéo sợi, tạo nên mạng lưới sợi vải bền chắc. 
• Vải không dệt liên kết nhiệt: Hình thành qua quy trình gia nhiệt rồi làm nguội, giúp các sợi kết dính chặt chẽ tạo thành lớp vải đồng nhất và chắc chắn. 
• Vải không dệt Pulp Airlaid: Sử dụng công nghệ luồng khí để liên kết các sợi trên mặt lưới, từ đó gia tăng độ bền và độ ổn định cho bề mặt vải. 
• Vải không dệt ướt: Được sản xuất bằng cách hòa trộn các sợi đơn với các nguyên liệu khác trong môi trường nước, tạo thành một hỗn hợp sợi đồng đều. Sau đó, hỗn hợp này được xử lý tạo thành tấm vải, thường dùng để sản xuất khăn ướt tiêu dùng phổ biến. 
• Vải không dệt Spunbond: Hình thành nhờ quá trình kéo dài và ép đùn liên tục các sợi vải, kết hợp cùng các phương pháp kết dính hóa học, cơ học và nhiệt để tạo thành cấu trúc dạng lưới bền bỉ. 
• Vải không dệt Meltblown: Gồm các sợi polymer được kéo căng và làm mát liên tục trong luồng khí nóng, khiến bề mặt vải tự nhiên liên kết với nhau, tạo khả năng lọc mịn vượt trội.  
• Vải không dệt Stitch: Dạng vải không dệt khô với cấu trúc sợi dệt kim theo chiều dọc, giúp gia tăng độ bền chắc của bề mặt vải, thường dùng để làm tấm hoặc lá nhựa trong công nghiệp.

Vải không dệt SMS thường gặp trong các loại trang phục y tế dùng một lần (Nguồn: Internet)

6. Vải không dệt được ứng dụng trong đời sống 

Với sự đa dạng trong tính chất vật lý và khả năng tùy chỉnh cao, vải không dệt đã dần trở thành nguyên liệu không thể thiếu trong nhiều lĩnh vực, từ đời sống thường nhật đến các ngành công nghiệp đặc thù. 

6.1. Trong y tế 

Vải không dệt là thành phần quan trọng trong sản xuất các trang phục y tế. Nhờ đặc tính kháng khuẩn, chống thấm, loại vải này được ứng dụng trong khẩu trang, áo choàng phẫu thuật, ga trải giường y tế và tấm phủ vô trùng. Đồng thời, vải còn có khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn khắt khe và tính phân hủy sinh học cao sau khi sử dụng.

Vải không dệt được sử dụng nhiều trong lĩnh vực y tế (Nguồn: Internet)

6.2. Lĩnh vực thời trang may mặc 

Tuy không phổ biến trong trang phục chính, vải không dệt lại đóng vai trò đáng kể ở các chi tiết phụ trợ như lót cổ, thân áo hoặc phụ kiện dùng một lần như băng vệ sinh, tã trẻ em. Một số nhà thiết kế còn tận dụng chất liệu này để tạo điểm nhấn độc đáo trong các bộ sưu tập mang phong cách thử nghiệm hoặc thời trang bền vững. 

6.3. Sản xuất túi vải 

Túi không dệt là một trong những sản phẩm tiêu biểu nhất cho xu hướng sống xanh. Nhờ nhẹ, bền và dễ in ấn logo, túi vải không dệt thường được dùng trong lĩnh vực quảng cáo, siêu thị hoặc sự kiện. 

Các mẫu túi vải không dệt bảo vệ môi trường (Nguồn: Internet)

6.4. Bộ lọc chất lỏng hoặc túi lọc trà 

Cấu trúc sợi mảnh và khả năng thấm hút có kiểm soát khiến vải không dệt trở thành nguyên liệu lý tưởng cho các bộ lọc trong công nghiệp thực phẩm và đồ uống. Túi lọc trà, túi cà phê hay bộ lọc nước đều tận dụng những đặc tính này để tối ưu hóa trải nghiệm người dùng và đảm bảo an toàn vệ sinh. 

6.5. Ứng dụng trong lĩnh vực hàng không 

Trong ngành hàng không, yếu tố trọng lượng nhẹ nhưng vẫn đảm bảo công năng là vô cùng quan trọng. Vải không dệt được dùng trong chế tạo nội thất máy bay như khăn trải bàn, chăn mỏng, hoặc áo trùm ghế. Điều này không chỉ giúp tối ưu hóa chi phí nhiên liệu mà còn giảm thiểu khối lượng hành lý không cần thiết.

Vải không dệt được ứng dụng làm áo trùm ghế trong máy bay (Nguồn: Internet) 

Nhìn chung, vải không dệt không chỉ là chất liệu thân thiện môi trường mà còn đáp ứng linh hoạt nhu cầu trong nhiều lĩnh vực khác nhau nhờ tính ứng dụng cao và giá thành hợp lý. Bên cạnh đó, bạn đừng quên ghé ngay thương hiệu thời trang cao cấp Routine để trải nghiệm các bộ sưu tập thời trang mới nhất, luôn cập nhật xu hướng và giúp bạn nâng tầm phong cách thời trang